Izmaglica i sivilo koje je prethodnih dana bilo prisutno u Banjaluci izazvalo je zabrinutost građana i nametnulo pitanje o tome kakav je kvalitet vazduha u gradu, dok nadležni, s druge strane, poručuju da Banjalučani udišu vazduh čiji je kvalitet na zadovoljavajućem nivou.
Zvanična mjerenja se obavljaju na 3 lokacije – u centru grada, u Boriku blizu Toplane i na Paprikovcu. Za taj posao Grad je angažovao Institut za građevinarstvo IG. Mjeri se koncentracija polutanata u vazduhu – sumpor dioksid, ugljen monoksid svih azotni oksida, prizemnog ozona i lebdećih čestica PM 10 i PM 2.5.
– Od početka grijne sezone najviše prekoračenje je zabilježeno u centru grada 2. novembra kada je izmjereno 96 mikrograma, a granična vrijednost je 50, što je skoro duplo više. Kod ostalih polutanata nije bilo prekoračenja graničnih vrijednosti – naveo je stručni saradnik za zaštitu životne sredine u Institutu za građevinarstvo IG Siniša Cukut.
Dodao je da Institut ima podatke za izmjerene vrijednosti lebdećih čestica do 15. novembra.
– Mi ne možemo dostaviti rezultate mjerenja u realnom vremenu. Radimo po referentnoj metodi, koja je akreditovana i propisana zakonom, i ona ne podrazumijeva automatsku analizu koja bi nam odmah rekla kolika je trenutna vrijednost. Radi se o metodi u kojoj uzorkujemo čestice na filter papir i moramo spovesti određena vaganja tako da mi Gradu dostavljamo rezultate mjerenja retroaktivno. Da bi ispoštovali zahtjeve metode za koje smo akreditovani mi moramo tako da radimo, jer poštovanjem tih pravila mi smo osigurali validnost rezultata. Tek danas ćemo dostaviti Gradu rezultate mjerenja lebdećih čestica od 15 do 21. novembra – naveo je Cukut.
Dodaje da je u prethodnom periodu bilo dana kada je vazduh bio u prvoj kategoriji, ali i kada je bio u drugoj jer je bilo prekoračenja vrijednosti.
– Evidentno je da postoje određeni pritisci na kvalitet vazduha, a to se prije svega odnosi na individualna ložišta i na saobraćaj. Sigurno treba planirati i provoditi mjere da bi kvalitet vazduha bio što bolji. Osim toga sada je takvo doba godine u kojem se stvaraju vremenski uslovi koji pogoduju zagađanju, jer zagađnjenje koja se emituju ne idu dalje u atmosferu već ostaju pri tlu i zadržava se. Zato smo i zabilježili veće koncentracije, a u nekim slučajevima i prekogranične – objasnio je on.
Dodao je da prava grijna sezona tek dolazi i da je teško predvidjeti šta nas očekuje.
– Još je rano donositi neki generalni zaključak, jer ono što je bilo u prethodnom periodu niti je alrmantno niti treba biti neke panike – rekao je Cukot.
Prema informacijama iz Gradske uprave, u oktobru izmjerene koncentracije polutanata na sve tri mjerne lokacije nisu prelaze granične vrijednosti. Jedini izuzetak u tom mjesecu je utvrđen 29. oktobra, kada je koncentracija PM10, čestica čađi na mjernom mestu u centru grada, prekoračila graničnu vrijednost od 50 mikrograma po kubnom metru, ali ne i tolerantnu vrijednost od 57,1, čime je kvalitet vazduha na ovoj lokaciji tog dana svrstavan u drugu kategoriju.
Prema podacima iz Grada, u novembru su izmjerene vrijednosti svih polutanata spadale u prvu kategoriju kvaliteta, izuzev lebdećih čestica PM 2,5.
Na mjernoj lokaciji u centru grada 2. novembra izmjerena vrijednost od 58,56 mikrograma po kubnom metru prekoračuje graničnu vrijednost, ali ne i tolerantnu vrijednost. Takođe, prekoračene su granične vrijednosti za PM10 koje su izmjerene 1, 2. i 3. novembra na lokaciji Centar, 2. novembra na lokaciji Borik i 2. i 3. novembra na lokaciji Paprikovac. Budući da je dozvoljeno prekoračenje graničnih vrijednosti 35 puta u kalendarskoj godini na jednoj lokaciji, a izmjereno je najviše tri puta, smatra se da je kvalitet vazduha na zadovoljavajućem nivou – naveli su u Gradskoj upravi.
Loš kvalitet vazduha je problem sa kojim se muče i gradovi u okruženju kao što su Sarajevo, Tuzla i Zenica. Prema dostupnim podacima sa mobilne aplikacije “Kvalitet zraka u BiH”, kvaliteta vazduha u Sarajevu prošle sedmice se kretao od 60 do 166 odnosno od umjereno zagađenog do nezdravog. U Tuzli je izmjeren indeks od 38 do 108, a u Zenici od 129 do 181, vazduh koji nije zdrav za osetljive osobe pa do nezdravog. Prema ovim mejerenjima kvalitet vazduha je dobar samo ako je izmjereni indeks kvaliteta vazduha kreće od 0 do 50.
Grad: Rezultati mjerenja se svakodnevno objavljuju
Podaci o kvalitetu vazduha svakodnevno se objavljuju na internet stranici Grada Banjaluka, a u upravi grada su rekli da svako ko to želi u svako doba dana i noći može da vidi rezultate tih mjerenja.
– S obzirom na to da je u toku grijna sezona, rezultati, logično, varijaju od dana do dana, ali, generalno govoreći i poredeći s drugim gradovima slične veličine u BiH i regionu, lako se možete uvjeriti da su apsolutno neutemeljene, paušalne i tendenciozne tvrdnje o Banjaluci kao “gradu sa zagađenim vazduhom”- kategorični su u Gradu.
Napomenuli su ne postoje nikakvi dodatni podaci koji bi trebalo da se objavljuju, a koje Grad već ne objavljuje.
– Grad koristi podatke o mjerenju kvaliteta vazduha sa jedine akreditovane stanice za te poslove u cijeloj BiH, što je samo po sebi dovoljan pokazatelj da se radi o kvalitetenim i relevatnim rezultatima. S druge strane, sva druga, “nezvanična mjerenja”, kako im i sam naziv sugeriše, nisu u skladu sa zakonom i takvi rezultati se naprosto ne mogu tretirati kao validni i tačni. Takođe, takav način mjerenja nije ni u skladu sa standardima EU, pošto takva mjerenja mogu da obavljaju samo licencirane stanice za mjerenje kvaliteta vazduha – naveli su u Gradu.
