U Republici Srpskoj je prema popisu stanovništva iz 2013. godine nepismeno 34.928 ili 3,29 odsto stanovnika, ali svi koji nemaju osnovno obrazovanje, iako je obavezno, mogu da ga steknu u ustanovama za obrazovanje odraslih.
U BiH je, prema tom popisu, bilo skoro 90.000 nepismenih, odnosno 2,82 odsto, u Federaciji BiH 2,63 odsto, a u Brčko distriktu 2,83 odsto.
Podaci Republičkog zavoda za statistiku, prema popisu stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013. godine, pokazuju da je u Banjaluci bilo 2,16 odsto nepismenih, u Bijeljini 2,7 odsto, Doboju 3,19 odsto, Istočnom Novom Sarajevu 0,86 odsto, Laktašima 2,45 odsto, Trebinju 0,93 odsto.
U Zavodu kažu da ovi podaci iznenađuju s obzirom da je osnovno obrazovanje u cijeloj BiH obavezno. Oni koji ne završe osnovno obrazovanje do 17. godine mogu ga završiti u nekoj od ustanova za obrazovanje odraslih.
Iz Zavodu za obrazovanje odraslih Republike Srpske Srni je rečeno da su u početnom periodu implementacije Zakona o obrazovanju odraslih 2012. godine, osnovno obrazovanje odraslih završila 62 polaznika koja nisu imala završeno osnovno obrazovanje.
“Nakon navedenog perioda broj odraslih lica koja su bila zainteresovana za završetak osnovne škole bio je zanemariv, a onda je tokom 2021. godine evidentiran dovoljan broj zainteresovanih i trenutno program pohađa 17 polaznika”, naveli su u Zavodu.
Kako su precizirali, program osnovnog obrazovanja odraslih traje 108 radnih sedmica, a ukoliko polaznik ima završen dio osnovne škole priznaju mu se prethodno završeni razredi i program može da traje kraće.
Prema popisu stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj iz 2013. godine, u Srpskoj ima 1.170.342 stanovnika prosječne starosti 42 godine. Srpska ima značajan procenat stanovništva sa završenom osnovnom školom ili manje u iznosu od 36,65 odsto.
Prema Strategiji obrazovanja odraslih u Republici Srpskoj za period 2021-2031. godine Ministarstva prosvjete i kulture, pismenim se smatra lice koje može s razumijevanjem pročitati i napisati kratku, jednostavnu izjavu o svom svakodnevnom životu, u suprotnom je nepismeno.
Prema statističkim podacima, odnosno popisu stanovništva iz 2013. godine, u Republici Srpskoj je daleko značajniji procenat nepismenih stanovnika ženskog pola, jer je nepismeno 0,97 odsto muške i 5,48 odsto ženske populacije. Od ukupno 34.928 nepismenih lica, oko 70 odsto njih starosti iznad 70 godina.
Popis stanovništva prije 10 godina pokazao je da je broj nepismenih žena u BiH 4,8 odsto, a broj nepismenih muškaraca 0,8 odsto.
Svjetski dan pismenosti obilježava se 8. septembra, nakon što ga je utemeljio Unesko još 1967. godine. Ideja o obilježavanju dana pismenosti pojavila se u septembru 1965. godine u Teheranu, na Svjetskoj konferenciji ministara obrazovanja, o temi iskorjenjivanja nepismenosti.
Prema posljednjim raspoloživim podacima Organizacije UN za obrazovanje, nauku i kulturu /UNESKO/ iz 2013, u svijetu je bilo 757 miliona nepismenih lica starih 15 i više godina, od kojih je 63 odsto bilo žena.
Prema UNESKO-ovom “Izvještaju o globalnom praćenju obrazovanja za sve”, južna i jugozapadna Azija imaju najnižu stopu pismenosti za odrasle 58,6 odsto, a prate ih supsaharska Afrika /59,7 odsto/ i arapske države /62,7 odsto/.
Države s najnižom stopom pismenosti u svijetu su Burkina Faso /12,8 odsto/, Niger /14,4 odsto/ i Mali /19 odsto/. Ovi podaci pokazuju povezanost između nepismenosti i izuzetno siromašnih država.
Kada je riječ o kompetencijama stanovnika Republike Srpske starosti 10 i više godina, prema popisu iz 2013. godine, 31,7 odsto populacije je kompjuterski pismeno, a 23,14 odsto djelimično poznaje rad na računaru, dok 43,9 odsto čine kompjuterski nepismena lica.
Izvor: N.N.
