Od bolesti srca i krvnih sudova u Republici Srpskoj dnevno u prosjeku umre oko 20 ljudi, a preko 47 odsto ukupne smrtnosti odnosi se na kardiovaskularna oboljenja.
Zvanična statistika, naime, pokazuje da su lane u RS umrle ukupno 14.763 oosobe, od čega 6.869 od bolesti cirkulatornog sistema.
Kardiolozi upozoravaju da od bolesti srca i krvih sudova oboljeva šira populacija, da je starosna granica pomjerena i da ima sve više mlađih pacijenata.
Jedna od većih prijetnji ljudskom srcu svakako je i stres, a mnoga naučna istraživanja su pokazala da su iznenadnim bolestima, poput infarkta, prethodila stresni događaji u životu oboljelog.
Prema nekim procjenama, u Srpskoj se svakoga dana desi četiri do pet infarkta.
Tamara Kovačević Preradović, načelnica Klinike za kardiologiju Univerzitetskog kliničkog centra RS, nedavno je rekla da su bolesti srca i krvnih sudova postali jedan od vodećih uzroka smrti, po čemu se Srpska uklapa u svjetske standarde.
– Pušenje, povišen krvni pritisak, povećane vrijednosti šećera i masnoće u krvi, neki su od faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih bolesti – rekla je Preradovićeva, koja je i predsjednica Udruženja karidologa Srpske.
Predsednik Udruženja doktora porodične medicine RS Draško Kuprešak rekao je da je važno upoznavati građane o značaju pravilne ishrane i fizičke aktivnosti, te smanjivanju pušenja i konzumiranja alkohola.
– To su faktori na koje mi možemo da utičemo, da bismo unaprijedili zdravstvene potencijale i uticali na prevenciju oboljevanja – istakao je Kuprešak.
U Institutu za javno zdravlje RS kažu da su glavni riziko faktori, koji su odgovorni za 80 odsto smrti od bolesti srca i moždanog udara duvan, fizička neaktivnost, smanjen unos voća i povrća, gojaznost, visok krvni pritisak i povišene vrijednosti holesterola.
– Nećete nužno razviti kardiovaskularno oboljenje ukoliko imate neki od faktora rizika, ali što imate veći broj faktora rizika veća vjerovatnoća je da hoćete, osim ukoliko ne preduzmete akcije na promjeni vaših faktora rizika. Kontrolom glavnih faktora rizika bi se moglo izbeći 80 odsto preranih slučajeva smrti od bolesti sistema krvotoka – kaže specijalista socijalne medicine u IJZ Dragana Grujić Vujmilović.
Dodaje da, samo sa nekoliko malih promjena u našim životima, možemo smanjiti rizik od srčanih bolesti i moždanog udara, kao i poboljšati kvalitet života i postaviti dobar primjer za sljedeću generaciju.
Ljekari savjetuju da treba smanjiti unos zaslađenih napitaka, zamjeniti slatkiše svježim voćem, jesti pet porcija voća i povrća dnevno, ograničiti unos alkohola. Poželjno je kod kuće pripremati zdrave obroke za školu i posao, ograničiti upotrebu unapred upakovane hrane koja obično sadrži velike količine šećera, masti i soli, povećati fizičku aktivnost.
Prestanak pušenja je najbolja pojedinačna mjera koju ljudi mogu da preduzmu, kako bi unaprijedili zdravlje svoga srca.
– Unutar dvije godine od prestanka pušenja rizik od koronarne bolesti srca je značajno smanjen, a unutar 15 godine od prestanka pušenja jednak je onome kod nepušača. Izlaganje dimu je takođe uzrok bolesti srca kod nepušača, a prestankom pušenja osoba neće poboljšati samo svoje, već i zdravlje ljudi oko nje – kaže Vujmilovićeva.
Takođe, izračunato je da je uticaj stresa na srce jednak štetnom uticaju najmanje pet cigareta dnevno. Osobe koje se nalaze pod stalnim stresom izložene su većem riziku od srčanog udara i prerane smrti. Tačnije, osobe koje su patile od teskobe i stresa su pod 27 odsto većom vjerovatnoćom da dožive srčani udar, pokazuju mnoge studije.
Kad je riječ o fizičkoj aktivnosti, potrebno je najmanje 30 minuta umjerene aktivnosti dnevno, pet puta sedmično, ili najmanje 75 minuta intenzivne aktivnosti raspoređeno u toku čitave sedmice. Računa se i igranje, šetanje, kućni poslovi, ples.
Smrtnost raste sa godinama
Smrtnost od bolesti srca i krvnih sudova kod muškaraca i žena raste sa godinama i viša je kod muškaraca, nego kod žena u svim starosnim grupama. Intenzivniji porast smrtnosti počinje u dobi iznad 50 godina.
– Rizičnom porodičnom anamnezom smatra se prevremena smrt uslijed bolesti srca i krvnih sudova bliskih muških srodnika u dobi nižoj od 55 godina – otac, brat, ili 65 godina za ženske članova porodice – majka, sestra. Rizičnim starosnim i polnim grupama smatraju se muškarci u dobi iznad 45, odnosno žene u dobi iznad 55 godina. Razvoj bolesti je ubrzan ako na osobu istovremeno utiče više faktora rizika – kažu u Zavodu za javno zdravlje FBiH.
Izvor: Srpskainfo
