Nedavno otkriven spisak srpske djece, koje je humanitarka austrijskog porijekla Diana Budisavljević spasila iz logora smrti Nezavisne Države Hrvatske, izložen je od danas u atrijumu Narodnog muzeja Srbije u Beogradu, gdje će zainteresovani moći da ga pogledaju u narednih deset dana, a spisak je već i digitalizovan.
Originalni spisak, koji je odnedavno u posjedu Muzeja žrtava genocida iz Beograda, a za koji se smatralo da je izgubljen ili uništen, nastao je polovinom 1942. godine nakon bitke na Kozari, a sadrži imena i prezimena djece, njihovih roditelja, datum i naziv logora iz kojeg su spasena, kao i starosnu dob i identitet hrvatskih usvojilaca.
Direktor Muzeja žrtava genocida Dejan Ristić rekao je na konferenciji za novinare da se radi o jednom od najznačajnijih otkrića u srpskoj istoriografiji koji mediji već nazivaju „Srpskom Šindlerovom listom“.
Od petka, kada je ovo otkriće objelodanjeno, Muzeju se, naveo je Ristić, javio veliki broj srodnika i potomaka žrtava sa molbom da izvrše uvid u spisak, kao i izuzetno veliki broj institucija.
Ristić je rekao da je spisak već digitalizovan i da se zainteresovani mogu javiti Muzeju žrtava genocida i putem elektronske pošte ili telefonom, daju podatke o svojim srodnicima i dobiju uvid u digitalnu kopiju ili podatke.
On je naveo da je, prema poznatim podacima, živo još 250 do 300 djece bivših zatočenika logora smrti u NDH.
Ristić je objasnio da je spisak, nastao u “Zavodu za gluhonijemu djecu” u Zagrebu u okviru akcije kojom je rukovodila Diana Budisavljević, koncipiran po abecednom redu imena djece i složen u fascikle, te da postoji i fascikla naslovljena sa “Bezimeni”.
Kako je naveo, uz spisak je spajalicom bio zakačen i papirni zamotuljak u kome su se nalazile naušnice dvogodišnje djevojčice i napisanim imenom prezimenom i datumom smrti, koja je spasena iz logora Stara Gradiška, ali je bila u tako lošem stanju da je preminula, a njeno ime se takođe nalazi na spisku.
Ristić je istakao da je Diana Budisavljević i iz ovog spiska uzimala podatke i upisivala ih u kartoteku, koja joj je oduzeta nakon Drugog svjetskog rata, a za koju se još uvijek ne zna gdje se nalazi.
Direktor Narodnog muzeja Srbije Bojana Borić Brešković da je ovaj spisak, za koji se mislilo da je izgubljen ili uništen tokom Drugog svjetskog rata, svjedočenje od neizmjerne vrijednosti za pamćenje čitavog svijeta.
Na ovaj način, prezentacijom, interpretacijom i zajedničkom komunikacijom doprinosimo očuvanju identiteta svih nas i postepeno odužujemo kolosalni istorijski dug Diani Budisavljević – rekla je Breškovićeva.
Javnost će u narednih deset dana u Atrijumu Narodnog muzeja Srbije u Beogradu, moći da vidi četiri stranice originalnog spiska djece, ispisanog rukom, izložene u vitrini.
Diana Budisavljević bila je humanitarka austrijskog porijekla, udata za ljekara srpske nacionalnosti u Zagrebu, koja je tokom Drugog svjetskog rata spasila više od 10.000 djece iz ustaških logora smrti u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.
Djeca koju je pokušavala da spasi bila su uglavnom srpske nacionalnosti sa područja u kojima je Nezavisna Država Hrvatska vršila genocid nad Srbima.
Diana Budisavljević je vodila je kartoteku o djeci, s nadom da bi jednoga dana ona mogla biti vraćena svojim biološkim porodicama, ali joj je po nalogu Ministarstva socijalne politike Hrvatske maja 1945. godine ta dokumentacija oduzeta.
Izvor: Srna
