Ideja o izgradnji hrama, kao znak zahvalnosti srpskog naroda Rusiji pojavila se ubrzo poslije mučeničke smrti (1918) ruskog cara Nikolaja II Romanova. Smatralo se da Srbi ne smiju da zaborave kako je ruski car, zbog bratske ljubavi dva naroda, ušao u rat za Srbiju 1914. godine – rat u kome je izgubio državu, krunu, porodicu i život. A kada zapadni saveznici odbijaju da sa albanske na grčku obalu prebace 160.000 preživjelih srpskih vojnika i izbjeglog naroda, od 400.000 koji su krenuli u “albansku Golgotu”, ruski car Nikolaj II se ultimativno, telegramom, obraća britanskom kralju Džordžu V i predsjedniku Francuske Rejmonu Poenkareu. Smisao obraćanja bio je: ukoliko srpska vojska i narod, iznemogli od višemesečnog marša preko zavejanih albanskih planina, bolesti i gladi, hitno ne bude prebačena na grčko ostrvo Krf, Rusija izlazi iz Antante i potpisaće separatni mir sa Njemačkom.
Izgradnju ovoga hrama su zagovarali srpski sveštenici školovani u Rusiji banjalučki vladika Platon Jovanović, protojerej-stavrofor Stevan K. Dušanić, protojerej-stavrofor Svetislav Davidović, arhimandrit Konstantin Čavić i drugi, vojnici Srpske dobrovoljačke divizije, formirane u Rusiji od Srba koji su mobilisani u austrougarsku vojsku i upućeni na ruski front, a tamo su masovno prelazili na stranu ruske armije pa se prvo, uz saglasnost srpske vlade, borili na strani Rusije, a potom su prebačeni u Grčku i učestvuju u proboju Solunskog fronta, te niz intelektualaca toga doba bez obzira da li su bili školovani u Rusiji ili na Zapadu.
Njegovo preosveštenstvo, episkop banjalučki gospodin Jefrem je u aprilu 2017. zvanično saopštio da će se u srcu Banjaluke, na trgu u naselju Aleja centar na Banjalučkom polju, graditi Rusko-srpski pravoslavni hram. Krajem godine je u Moskvi urađen kompletan projekt hrama i počela je izgradnja. Kao prototip je odabran nekadašnji Hram Čuda Arhangela Mihaila, sagrađen 1358, koji se nalazio u moskovskom Kremlju – u srcu Ruske Imperije. Kao i ostala tri hrama moskovskog Kremlja, Uspenski, Blagovještanski i Arhangelski, poslije Oktobarske revolucije su zatvoreni (1918), a Hram Čuda Arhangela Mihaila je kasnije (1929) u cjelosti razrušen. Za osnovu banjalučkog hrama je uzet izgled tog hrama s kraja 17. vijeka – petokupolni hram, pet ruskih kupola – lukovica, sa zvonikom u vidu šatora. Biće to za naše prilike relativno veliki hram, koji će moći da primi 400–500 vjerujućih. Imaće tri oltara: centralni posvećen Preobraženju Gospodnjem i dva bočna – jedan posvećen Svetom Simeonu Mirotočivom i Svetom Savi, a drugi Svetom Nikolaju II Romanovu i njegovoj porodici. Planirano je da 17. septembra godine, na stogodišnjicu od stradanja ruske carske porodice Romanov, budu osveštani temelji hrama.
