U posljednje četiri školske godine ukupan broj učenika u osnovnim školama smanjen je za više od 4.000, a više od trećine osnovnih škola u Republici Srpskoj ima manje od 18 odjeljenja, što je standard za osnivanje škole, a više od polovine ima prosječan broj učenika po odjeljenju ispod standarda od 25 učenika.
Ovo se, između ostalog, navodi u izvještaju revizije učinka na temu upravljanja resursima osnovnih škola, koju je uradila Glavna služba za reviziju javnog sektora, a koja je posmatrala period od četiri školske godine, i to od školske 2014/15. do školske 2017/18. godine.
Izvještaj je pokazao ono o čemu se u javnosti govori i apeluje već godinama, a to je da je sistem osnovnih škola u Republici Srpskoj neravnomjeran i neracionalan, te da Vlada RS i Ministarstvo prosvjete i kulture treba da izvrše sveobuhvatno preispitivanje efikasnosti sistema i da prvi korak učine u preispitivanju mreže škola.
“Svaka peta škola u Republici Srpskoj ima manje od 200 učenika”, naveli su revizori i zaključili da nije ostvarena koordinacija između Ministarstva prosvjete i kulture, lokalne samouprave i osnovnih škola, posebno kada je u pitanju prevoz učenika.
Takođe, revizori su naveli da znatnom broju učenika putnika nije osiguran besplatan prevoz te da je nepokriveni dio cijene mjesečne karte bio različit. Pravo na organizovani prevoz imao je svaki peti učenik, s obzirom na to da je stanovao na udaljenosti od škole većoj od četiri kilometra, dok je u pojedinim osnovnim školama zabilježeno da više od 70 odsto učenika putuje.
“Stalan trend smanjivanja broja učenika, negativan prirodni priraštaj, migracije sa sela u grad, te iseljavanje cijelih porodica u inostranstvo, traže agilnost u planiranju i nameću posebno zahtjevan zadatak pred nadležne i institucije, koje moraju efikasno planirati i upravljati resursima i mrežom osnovnih škola”, istakli su revizori.
90.000 učenika
5.000 odjeljenja
700 školskih objekata
70 odsto učenika putuje
12.500 lica zaposleno
8.400 nastavni kadar
4.100 vannastavnog osoblja
Revizori su pažnju skrenuli i na to da osnovne škole nisu imale ujednačen iznos troškova prosječnih godišnjih bruto plata po odjeljenju, te da su razlike u prošloj školskoj godini iznosile i do 50 odsto. Takođe, naveli su i da racionalizacija, koja je sprovedena u prethodnom periodu, nije dala praktično nikakve rezultate te da dobar dio onoga što je planirano nije ni urađeno.
Inače, u vaspitno-obrazovni proces uključeno je više od 90.000 učenika podijeljenih u 5.000 odjeljenja i raspoređenih u oko 700 školskih objekata. U oblasti osnovnog obrazovanja i vaspitanja zaposleno je oko 12.500 lica, od čega 8.400 nastavnog i 4.100 vannastavnog osoblja. Prosječno odjeljenje ima 18 učenika, što je za sedam učenika, ili za trećinu, niže od Zakonom definisanog optimuma od 25 učenika po odjeljenju, dok svaka treća škola ima ispod 18 odjeljenja, a taj broj odjeljenja je uslov za osnivanje i funkcionisanje škole. Budžet osnovnog obrazovanja iznosi oko 200 miliona KM na godišnjem nivou.
Ministarstvo se ne slaže s revizijom
U Ministarstvu prosvjete i kulture RS kažu da se ne slažu s određenim nalazima revizije, te da se prilikom racionalizacije mreža škola uvijek stavlja interes djece i želja da se svim učenicima obezbijede što bolji uslove za školovanje.
Kako kažu, prilikom racionalizacije formira se komisija koja obilazi centralne škole i područna odjeljenja koja su predmet posmatranja, te se uradi obimna analiza i sačini zapisnik koji razmatra Vlada.
“Ministarstvo nikada nije donosilo odluke o promjeni statusa isključivo na osnovu broja učenika/odjeljenja, već u vidu imamo sve parametre. Ukoliko u takvim situacijama dođe do tehnološkog viška, on se zbrinjava u drugim školama sa područja aktiva”, kažu u Ministarstvu prosvjete i kulture RS.
Kada je riječ o prevozu učenika, u ovom ministarstvu kažu da tamo gdje postoje redovne linije javnog prevoza da se one koriste za prevoz do škole.
“Škole čiji učenici nemaju mogućnost da koriste redovne linije javnog prevoza dužne su da sprovedu proceduru za izbor prevoznika na toj relaciji”, rekli su u Ministarstvu prosvjete i kulture, dodajući da su za sufinansiranje prevoza obezbijedili 4,5 miliona KM. Primjedbe na nacrt revizorskog izvještaja Glavna služba za reviziju javnog sektora nije uvažila.
Izvor. Nezavisne
