Kastel pamti mnoga prošla vremena i sa nostalgijom se sjeća svoje mladosti i viteških oklopa i oružja koji su zveckali njegovim zidinama. Gradski život modernih vremena je potisnuo plemeniti duh viteštva koji je ostao zarobljen u njegovim lagumima, a nove generacije nikada nisu imale priliku da iz prve ruke saznaju kako se nekada živjelo, ratovalo, ljubilo…ipak, hajde da zamislimo da je to i dalje moguće…
Vitezovi u Banjaluci!? Kako?
Pozivamo vas na spektakl koji nas vraća u doba srednjovjekovnog turnira na kojem sve vrvi od sjajnih kaciga, mačeva i razigranih bojnih konja; vitezovi pod teškim oklopom se zaklinju na odanost dvorskim damama koje ih ispraćaju dugim pogledima ka centralnom borilištu; vjerne štitonoše nose opremu i vode još vjernije konje; narod u šarenim odorama i trubaduri koji najavljuju uzbuđenje koje prelazi zidine i prosipa se daleko po horizontu:
Kastrum 2018!
Prvi međunarodni viteški festival – “Kastrum 2018”, biće održan na tvrđavi Kastel u Banjaluci,od 1. do 3. juna!
Proljeće u Banjaluci sa svojim brojnim događajima, od kojih je 4 Banjalučki m:tel polumaraton bio kruna sportskih dešavanja, polako prerasta u Ljeto u Banjaluci.
Očekuje nas viteški časna borba, u oklopu i bez njega, moderno mačevanje, ali i ples sa vatrom i mačevima i pokazivanje umijeća rukovanja oružjem na konju. Sve to i mnogo više nude organizatori viteškog festivala – viteški red “Čuvari koplja Svetog Georgija” iz Banjaluke, a Grad Banjaluka posebno vrednuje i podržava ovaj događaj koji Banjaluku pozicionira na mapi viteških turnira u regionu i svijetu.
Vaše Srce je nezaštićeno oklopom? Niste vježbali mačevanje i tuču teškim topuzom? Nema veze, naučićete u školi mačevanja koja će biti organizovana tokom festivala, ali i niz drugih događaja – sajam starih zanata i rukotvorina, viteška radionice za najmlađe, radionica lutkarstva, kaligrafije, čarobnjaštva i radionica za izradu mačeva i štitova. Takođe najavljen je i tzv. turnir u Bohurt borbama i turnir u streličarstvu.
Program Festivala:
Kao svojevrstan uvod u Festival, u Kamenoj kući na Kastelu, u četvrtak, 31. maja, u 20 časova, biće otvaranje izložbe odora Nemanjića kao otvorena izložba odora i naoružanja, odnosno kostima i rekvizita koji su korišteni prilikom snimanjaTV serije o dinastiji Nemanjića („Nemanjići – rađanje kraljevine“), a biće otvorena za posjetu sve do 25. juna.
Prvi Dan Festivala je petak, 01. jun, od 18 časova, početak će u Sabornom hramu Hrista Spasitelja biti obilježen vjenčanjem kralja Stefana Dragutina i mađarske princeze Kataline Arpad.
Nastavlja se Svečanim defileom učesnika od Hrama Hrista Spasitelja do Kastelai nastupom Etno grupe „Trag“.
U subotu, 2. juna i nedjelju, 3. juna, aktivnosti će početi od 10 časova (bohurt borbe, mačevanje, streličarstvo, radionice i škola mačevanja), a u večernjim satima biće upriličen nastup Ansambla Renesans iz Beograda.
Drugog i Trećeg dana Festivala (2. i 3. jun) ulaz na Festival će se naplaćivati 5 KM.
Međunarodni karakter Festivala Kastrum 2018. brane viteški redovi i drugi gosti koji dolaze iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske, Slovenije, Poljske i Mađarske (još nije potvrđen dolazak).
Organizatori pozivaju volontere da im pomognu u pripremi i održavanju Festivala, a svi koji to žele mogu se prijaviti na email: [email protected]
„Čuvar koplja“, Ranko Bujić, jedan od najzaslužnijih za ovaj Festival, član je našeg Viteškog reda i uključen je u organizaciju Kastruma 2018. Tu titulu dobio prije tri godine u Varaždinu, posebno ističe vezu Kastruma 2018. za istorijsku ličnost Stefana Dragutina Nemanjića, kralja Srbije u 13. vijeku, čija je teritorija išla sve do rijeke Vrbas na Zapadu. Zbog ovog jubileja – 750 godina od njegovog vjenčanja sa ugarskom princezom Katalinom Arpad, Festival i počinje simboličnim vjenčanjem između princeze i kralja ispred Hrama Hrista Spasitelja.
Prvi viteški festival u Republici Srpskoj desiće se od 1. do 3. juna 2018. u Banjoj Luci. Prošle godine u Gradišci je održano prvo gostovanje Viteškog udruženja Beli orlovi. Bila je to jedna predivna demonstracija viteških vještina propraćene od strane stotinjak mališana, povodom Međunarodnog dana muzeja, 18. maja. Okupio je preko 3000 posjetilaca, od čega 300 osnovaca, koji su i sami vježbali tehnike mačevanja i gađanja lukom i strijelom.
Zato, ponesite mač ili samo radoznalost izvadite iz korica i dođite na Prvi međunarodni viteški festival – Kastrum 2018 u Banjaluci!
Ko su bili vitezovi?
Priča o vitezovima vraća nas u davna vremena i junačke priče o podvizima najhrabrijih ljudi na planeti toga doba. A doba je srednjovjekovno, naročito od XI do početka XVI veka. Stotinama godina najmoćniji vojnici Evrope su bili vitezovi, a moć kraljeva i kraljevina se mjerila prema snazi, odnosno vještini, broju i opremljenosti njenih vitezova.
Vitezovi su služili svoje gospodare, barone ili grofove, feudalne vlasteline. Međutim i sami su svojim zaslugama brzo dolazili u posjed velih lanaca zemlje i tako postajali moćni feudalci i ratnici, ovjenčani slavom iz mnogih bitaka.
Zahvaljujući istorijskoj i književnoj mašti i posebno osjetljivim pjesničkim dušama, danas o vitezovima vlada mit legendarnom junaštvu i viteškom, danas bi rekli džentlmenskom ponašanju i manirima.Istina je negdje između…
Vitez je u početku mogao da postane svaki muškarac koji je raspolagao novcem za opremanje sebe i konja. Miles (na latinskom), Chevalier (na francuskom), Ritter (na nemačkom) ili Vitezovi na našem jeziku, vremenom su regrutovani samo iz reda plemstva. Imali su svoje posjede, svoju platu, ali i bogate nagrade od ratnog plijena. Vladari kod kojih su bili u službi često su ih oslobađali od poreza, a kako i ne bi kada je topuz u njihovim rukama.
Kakav su život vodili?
Vitezovi su vodili vojnički život, ali su izrasli u posebnu društvenu klasu – na glasu zbog svog poštenja, odanosti i časti, izvrsne uvježbanosti i fizičke snage, te na kraju i materijalnog bogatstva, koje je bilo simbol društvene nadmoći.
Sa vladarem kojeg su služili stvarali su drugarski odnos muškog zajedništva. To je vitezove uzdiglo iznad ostalih narodnih masa. Samo onaj ko je poticao iz plemićke porodice pristupao je postupku priprema za viteza: do četrnaeste godine morao je da služi kao paž na dvoru i dobijao je viteško vaspitanje, zatim je postajao konjušar, a tek u dvadeset prvoj godini vitez. Proglašenje za viteza se obavljalo javno i svečano, a budući vitez bi se za to pripremao postom i bdenjem. Primivši viteške oznake – mač i mamuze – kleknuo bi pred svog gospodara koji bi mu, udarivši ga tri puta pljoštimice mačem po glavi i izgovarajući reči „Budi vitez!”, dodeljivao viteško dostojanstvo.
Kult viteštva i turniri
Kult viteštva je podrazumjevao hrabrost, pobožnost, uglađenost, vjernost gospodaru, posebno pažljiv prema damama iz plemićkih krugova i zaštitnik slabijih. Vitezovi su imali svoj kodeks časti i razvijali su posebnu vitešku kulturu, ponašanje i društvene obrede, kojim su pokazivali da su dostojni izuzetnih povlastica. Posebno su bili popularni viteški turniri ili festivali, koji su, kada su to ratne prilike dopuštale, okupljali kremu viteških prvaka u nadmetanju u snazi i vještini, ali i za naklonost dama.
Prvi srednjovekovni turniri u Evropi nastaju iz potrebe vladajućeg sloja, vitezova i vlastele, da ostanu u kondiciji i da održe visok nivo fizičke spremnosti potreban za ratove. Pojavljuju se početkom 12. vijeka i imaju izražen internacionalni karakter.
Vitezovi i plemići iz Flandrije, Engleske, Holandija, učestvuju na turnirima u Francuskoj, vitezovi iz Bretanje, Kastilje, Italijanskih gradova, učestvuju na turnirima u Nemačkoj.
Na turnirima su korišćena posebna, tupa oružja, drvena – turnirska koplja i oklopi posebno prilagođeni turnirima. Bilo je više vrsta disciplina turnirskih borbi vitezova, te je pored borbi kopljima na konjima, Bohurt bio jedan od najpopularnijih tipova viteškog turnira, koji se sastojao od odmjeravanja snage boreći se po strogo određenim pravilima.
Ovakav način borbe danas doživljava svoju renesansu, te se širom Evrope osnivaju brojni klubovi i udruženja koji počinju da se bave ponovnim otkrivanjem ovog načina borbe srednjovekovnih vitezova.
Bohurt podrazumijeva ful kontakt borbu uz upotrebu ofanzivnog i defanzivnog tupog metalnog oružj a karakterističnog za period srednjegvijeka. Borci su obučeni u pun oklop, a udarci mogu da se nanose u bilo koji dio tijela.
Krstaši
Opšte je poznato da je crkva tog doba, odnosno hrišćansko sveštenstvo, ponašanju ovih ratnika dodalo milosrđe i uticalo da se stvori slika savršenog viteza, spremnog da brani hramove, siromašne, udovice i siročad, ali i da se suprotstavi spoljašnjem neprijatelju. Sveci ratnici, kao što su Sv. Đorđe i arhanđel Mihajlo (zaštitnici vitezova), često su bili pominjani u molitvama i postajali uzor kome su svi težili.
Vojno-crkveni redovi: templari, tevtonci i hospitalci – uticali su na stvaranje pozitivnog mita o srednjovjekovnim vitezovima. Stvoreni tokom krstaških ratova, kao vjerski redovi novog tipa, svojim članovima su nalagali da oružjem brane hodočasnike u Jerusalim i bore se protiv muslimana.
Zvanično borili su se za oslobađanje Hristovog groba od muslimanske vladavine, a nezvanično za osvajanje novih posjeda i uspostavljanje trgovine sa Istokom. A cijela Evropa im se divila i obasipala ih poklonima i priznanjima, bez obzira na krvoprolića u osvojenim gradovima i utvrđenjima Istoka.
Međutim, od XII vijeka pa nadalje vitezovi pripadnici crkvenih redova prerastaju u moćne, bogate i uticajne institucije od kojih je drhtala cijela Evropa, naročito nakon njihovog povratka iz Svete zemlje.
Trubaduri i viteštvo
Mit o vitezovima rasplamsavale su viteške poeme, pjesnici, trubaduri i opjevane ljubavne patnje i otmjeno udvaranje, ali i ratnička čast i hrabrost i viteški uspjesi najvećih junaka ovog doba – Orlando, Lanselot, Karlo Veliki, kralj Artur, Ričard Lavlje Srce… Vitezovi su tako od nekadašnjih običnih ratnih plaćenika, koji su ubijali po naređenju, prerasli u romantične likove iz knjiga.
Autor: mojStan Team
