Sliku “Ranjani Crnogorac” Paje Jovanovića možete pogledati u MSU RS u Banjaluci od 22. septembra do 20. decembara, na izložbi “Kolekcija kao ogledalo. Modernizam u djelima iz Galerije Matice srpske”
“Ranjeni Crnogorac” je djelo srpskog slikara Paje Jovanovića. Predstavlja ulje na platnu, a naslikano je 1882. godine. Prikazuje ranjenog mladića okruženog seljacima u tradicionalnoj odjeći, tokom crnogorsko-turskog rata.
Prvo prikazivanje je izazvalo pohvale kritičara, pa je slika osvojila prvo mjesto na godišnjoj umjetničkoj izložbi akademije likovnih umjetnosti u Beču 1882. godine. S obzirom na njen uspjeh, Jovanović je dobio austrougarsku vladinu stipendiju i sklopio ugovor sa francuskom galerijom u Londonu za produkciju serije slika o balkanskom životu. Istoričari umjetnosti sliku “Ranjeni Crnogorac” smatraju jednim od najboljih Jovanovićevih orijentalističkih djela.
Jovanović svojim djelima nije dodjeljivao nazive, jer je smatrao da će, ako je slika dobro komponovana, posmatrači sami moći da izvedu naslov. Tako se većina njegovih djela različito naziva. “Ranjeni Crnogorac” je poznat i kao “Ranjeni Hercegovac”, “Ranjeni Bosanac”, “Žalosni susret”, “Žalosni rastanak” i “Propalo razbojništvo”.
Jovanović je naslikao ukupno četiri verzije ove slike, koje se neznatno razlikuju. Prvu i najpoznatiju verziju “Ranjenog Crnogorca” komponovao je 1882. godine tokom studija na bečkoj akademiji. Kasnije te godine slika je prodata trgovcu u Beču. U roku od nekoliko mjeseci, on ju je prodao budimpeštanskom kazinu za 1000 florina.Poslije Drugog svjetskog rata bila je u posjedu jugoslovenske ambasade u Budimpešti, koja ju je 1971. poklonila Galeriji Matice srpske, gdje je u stalnoj postavci.
Ova čuveno djelo trenutno se može pogledati u sklopu izložbe “Kolekcija kao ogledalo. Modernizam u djelima iz Galerije Matice srpske” u Muzeju savremene umjetnosti RS u Banjaluci.
Pavle Paja Jovanović (Vršac, 16. jun 1859 — Beč, 30. novembar 1957) bio je srpski slikar, čiji je opus tipičan dio akademskog realizma.
Uz Uroša Predića i Đorđa Krstića smatra se za najznačajnijeg srpskog slikara realizma. Zahvaljujući izuzetno bogatom opusu sa preko 1.099 djela, a naročito djelima sa temama iz narodnog života i istorije, snažno je i široko uticao na likovno obrazovanje, kulturu, ali i na rodoljublje naroda. Uvršten je u 100 najznamenitijih Srba.
Najpoznatija djela su mu “Seoba Srba”, “Ranjeni Crnogorac”, “Proglašenje Dušanovog zakonika” (takođe trenutno izložena u MSU RS u Banjaluci), “Krunisanje cara Dušana”, “Borba pijetlova”, “Dva bašibozuka pred kapijom”… Pred kraj života Jovanović je uradio i seriju portreta Josipa Broza Tita.
Izvor: Mondo
