Piše: Ana Puvačić Mousourou
Svi znamo da treba da pijemo dosta vode, ali šta ako vam kažem da sa svakom bocom unesete hiljade nevidljivih čestica?
Zamislite ovo: Svake sedmice, vi unesete u sebe plastike koliko je teška prosječna kreditna kartica.
Upravo toliko nanoplastike, te najsitnije, nevidljive frakcije plastičnih polimera, završi u vašem digestivnom traktu i, što je najgore, krvotoku. Ako nastavite ovim tempom, za deset godina ste u organizam unijeli ekvivalent od preko pet kilograma plastike, što pokreće zagonetno preispitivanje: koliko je opasan taj “zdravi” izbor hidracije?
Šta se zaista dešava kad popijemo vodu iz plastične boce?
Plastične čestice proističu primarno iz same ambalaže i abrazije PET plastike uslijed pritiska tokom pakovanja i učestalog otvaranja čepa. Sa svakim litrom flaširane vode, u prosjeku progutate oko 240.000 fragmenata, koji su ne samo mikroplastika, već pretežno nanoplastika, čestice manje od 1 \ \mu\text{m}.
Uobičajene toksine iz hrane naše tijelo filtrira i izbaci. Kada popijete flašu vode, milioni nanoplastičnih fragmenata, poput sitnih, nevidljivih projektila, ulaze u vaš digestivni sistem, gdje se kreću neprimjetno, prolaze kroz crijevnu barijeru, ulaze u tkivnu tečnost, a potom direktno u krvotok. Kada se nanoplastika nađe u krvotoku, plastični uljezi putuju tijelom i akumulišu se u vitalnim organima kao što su pluća, bubrezi, jetra.
Ako Vas to nije osujetilo u izboru da pijete vodu iz plastične boce, onda pomislite na ovo: nano plastika je dovoljno sitna da može preći krvno-moždanu barijeru. Ovo je takozvani “Efekat Trojanskog Konja”, jer plastika ne putuje sama, već veže toksine, teške metale i endokrine disruptore, isporučujući otrov direktno u vaše ćelije, a na kraju završi u mozgu.
Naučne studije, uključujući i one koje ispituju efekte polistirena i PET čestica, pokazuju da jednom kada uđu u sistem, plastika izaziva značajan oksidativni stres – neravnotežu koja oštećuje ćelije i DNK, što je ključni mehanizam u nastanku hroničnih bolesti.
Najveća opasnost leži u njihovoj bioperzistentnosti: za razliku od prirodnih materijala, plastika se ne razgrađuje nego ostaje zarobljena u tkivima i organima, potencijalno decenijama, nastavljajući da oslobađa hemijske aditive (poput bisfenola) i izaziva nisko-stepenu, hroničnu upalu koja vremenom narušava funkciju organa.
Šta je zdraviji izbor?
Kao i uvijek u životu – povratak “izvoru”.
U Banjaluci, kao i u većini urbanih sredina, voda iz slavine je rigorozno kontrolisana. Savremena kontrola potvrđuje čistoću vode na izvorištu, ali problem u Banjaluci leži u staroj distributivnoj mreži, čije cijevi, često postavljene u austrougarskom periodu, oslobađaju zagađivače. Korozija na kućnim priključcima i vodovima od olova i galvanizovanog gvožđa otpušta teške metale u vodu, a posebno je opasno nakupljanje neurotoksina olova. Zbog toga se kvalitet vode kompromituje na mjestu potrošnje, naročito kada voda duže stoji u ovim starim cijevima.
Zato, za potpunu sigurnost, preporučuje se ugradnja karbonskih filtera ili sistema za reverznu osmozu, jer oni eliminišu brojne druge zagađivače, a pritom značajno smanjuju prisustvo mikroplastike.
Druga ključna promjena je investiranje u trajnu staklenu bocu ili bocu od nehrđajućeg čelika za višekratnu upotrebu, što eliminiše izloženost PET i polipropilenskoj plastici iz ambalaže.
Pored flaširane vode, mikroskopske čestice plastike mogu dospjeti u vaš organizam i putem plastičnih poklopaca na šoljicama za kafu ili kroz plastične kutije za hranu. Vrući napici iz čaša sa plastičnim poklopcima otpuštaju mikročestice, a podgrijavanje hrane u plastičnim posudama u mikrovalnoj pećnici takođe oslobađa hemikalije i čestice.
Preispitajte svoje navike – vaše zdravlje zaslužuje najbolji tretman, a ne opasnost od sporog plastificiranja. Zbog toga, dok razmišljate o tome da popijete sljedeću bocu, sjetite se: zdravlje zavisi od onoga što konzumiramo.
